Jak stworzyć kodeks przedszkolaka – krok po kroku

1. Czy kodeks przedszkolny jest potrzebny?
2. Kodeks przedszkolaka dla 3-latków i starszych dzieci
3. Forma i treść, czyli jak powinien wyglądać kodeks dla dzieci
4. Kodeks przedszkolaka w przedszkolu, czyli przestrzeganie ustalonych zasad

Nazwa „kodeks przedszkolaka” to jedno z pierwszych sformułowań, które wprowadza maluchy w świat obowiązków i staje się przekroczeniem granicy nowego dla nich obszaru edukacji. Jak powinien wyglądać taki zbiór zasad i co jest w nim najbardziej istotne? Podpowiadamy.

• Dlaczego warto wprowadzić kodeks dla dzieci?
• Kodeks dla młodszych i starszych przedszkolaków
• Jak powinien wyglądać kodeks przedszkolny, czyli forma i treść zapisów
• Efekty wprowadzenia kodeksu przedszkolaka

Czy kodeks przedszkolny jest potrzebny?

Kodeks przedszkolaka to zbiór podstawowych zasad zachowania, które dotyczą wszystkich dzieci w grupie. Kiedy maluchy po raz pierwszy spotykają się na zajęciach w przedszkolu, wiele z nich jest nieśmiałych i wycofanych albo wręcz przeciwnie – nadmierne pobudzonych i nadaktywnych, co często jest sposobem maskowania lęku i obaw przed nowym otoczeniem. Kodeks jako ogólnie obowiązujący regulamin staje się najczęściej pierwszym w życiu zestawem reguł, które dziecko przyjmuje wspólnie ze swoimi rówieśnikami. Staje się tym samym pełnoprawnym członkiem nowej grupy, przez co również zwiększa się poczucie wspólnoty, a adaptacja w nowym miejscu jest łatwiejsza.

Ustalenie zasad zachowania i ich przestrzeganie na co dzień wprowadza ład i jasne reguły wspomagające także wychowawcom w bezpiecznej opiece nad maluchami o różnych temperamentach. Dzieci często również dyscyplinują się nawzajem, zwracając uwagę rówieśnikom, jeśli zachowują się niezgodnie z kodeksem.

Kodeks przedszkolaka dla 3-latków i starszych dzieci

Pierwszy kontakt z kodeksem przedszkolaka powinien nastąpić już na wstępnym spotkaniu z najmłodszymi dziećmi. Debiutujące w nowej społeczności trzylatki nie zawsze są przyzwyczajone do obecności rówieśników. Jeśli więc dotąd były w domu jedynymi dziećmi, muszą nauczyć się przestrzegania zupełnie nowych dla nich zasad dzielenia się z innymi czy współpracy w grupie. Przed najmłodszymi przedszkolakami kodeks stawia dużo nowych wyzwań, ale jeśli są one podane w formie pozytywnego i zachęcającego przekazu, najczęściej chętnie się do nich stosują i szybko przyzwyczajają, widząc akceptację rówieśników i pochwały ze strony wychowawcy. Starsze dzieci, które uczęszczają do kolejnych grup przedszkolnych, powinny wraz z wiekiem otrzymywać dodatkowe komunikaty, adekwatne do ich rozwoju i możliwości zrozumienia przekazu.

Najważniejsze jest to, aby stworzyć kodeks w odpowiedniej formie, przystępnej i zrozumiałej dla maluchów w różnym wieku i różnej fazie rozwoju. Rysunkowe przedstawienie podstawowych obowiązków, takich jak mycie rąk, sprzątanie zabawek, zachowanie ciszy czy komunikowanie potrzeb za pomocą podniesienie ręki utrwala prawidłowe zachowania. Kodeks przedszkolaka dla najmłodszych może mieć również formę kolorowanek do wypełniania.

Należy też zapoznać rodziców dzieci z obowiązującymi zasadami i poinformować ich o istnieniu kodeksu przedszkolaka, aby na równi z wychowawcami wspierali egzekwowanie wszystkich reguł.

Forma i treść, czyli jak powinien wyglądać kodeks dla dzieci

Kodeks dla dzieci obowiązuje w różnych miejscach przedszkola. To zarówno zasady zachowania w sali zabaw, podczas posiłków, w szatni, na spacerze, jak i podczas pobytu na placu zabaw czy w łazience i toalecie. Warto umieszczać przypominające plansze w różnych miejscach, gdzie przebywają najmłodsi. Dla starszych dzieci można wprowadzać także część tekstową. Ogólne przesłanie kodeksu powinno nieść przede wszystkim pozytywny przekaz, który dotyczy wspólnego przebywania w bezpiecznym miejscu w przyjaznej i miłej atmosferze. Dzieci będą reagować na taką informację z większym zaangażowaniem, aniżeli na zbiór przykrych zakazów i reguł ograniczających ich swobodę, jaką miały dotychczas w domu.

Wśród podstawowych zasad dla najmłodszych powinny pojawić się krótkie i zwięzłe komunikaty, jak na przykład:

• zachowujemy się cicho, kiedy inni odpoczywają;
• wyrzucamy śmieci do kosza;
• nie biegamy w sali zabaw;
• nie rozmawiamy podczas posiłków;
• sprzątamy po zabawie.

Kodeks przedszkolaka w przedszkolu, czyli przestrzeganie ustalonych zasad

Ustalony kodeks dla dzieci powinien być oczywiście przestrzegany, bo tylko wtedy spełni zamierzony cel. Wydrukowane i umieszczone w widocznych miejscach informacje przypominają o tym, co najważniejsze. System nagradzania może także dopingować dzieci do wypełniania swoich obowiązków w jak najlepszy sposób. Zasada wzajemnej pomocy to jedna z reguł, które dają pole do działania opiekunom. Szczególnie wyróżniającym się w tym zakresie dzieciom nadawany jest przez wychowawców tytułu „superpomocnika”. Również inne formy zwrócenia uwagi na pozytywne zachowanie dziecka sprawią, że rówieśnicy chętnie zawalczą o kolejne takie wyróżnienie. Uzgadniając reguły już w najmłodszych grupach, warto dodatkowo wprowadzić formę „podpisu” pod kodeksem dla dzieci. Maluchy mogą to zrobić w formie odcisku swojej dłoni, starsze dzieci spróbują swoich sił, podpisując się imieniem lub rysując swoją podobiznę.

Nauka poprzez zabawę to najlepszy sposób na przekazanie dzieciom niezwykle istotnych informacji, które będą niezbędne w ich codzienności nie tylko w kolejnych latach edukacji, ale w ogólnie pojętym życiu społecznym. Warto przygotować ten start w taki sposób, aby poczuły w sobie potrzebę pozytywnych zachowań i utrwaliły w pamięci te zasady jako coś, co prowadzi do lepszej i przyjemnej współpracy z innymi.